29 Μαΐου 2023

Ο Καθηγητής Χαριζάνης εκπαιδεύει μελισσοκόμους στο Κέντρο «Μέλισσα Ζωή»

Το Κέντρο Τεχνητής Αναπαραγωγής Βασίλισσας-Μέλισσας «Μέλισσα Ζωή» δημιουργήθηκε και λειτουργεί στο χωριό Οδού, με πρωτοβουλία της Τράπεζας Κύπρου και των Ροταριανών Ομίλων Κύπρου. Το Κέντρο στηρίζει την περιβαλλοντική αναζωογόνηση και την επαναφορά της οικονομικής και επαγγελματικής ανάκαμψης των περιοχών παραγωγής μελιού, που πλήγηκαν από πυρκαγιές, και παρέχει εφόδια σε νέους ανθρώπους που ζουν στην περιοχή, για να συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται επαγγελματικά στον τομέα της παραγωγής μελιού και άλλων προϊόντων.

Πρόσφατα επισκέφθηκε την Κύπρο ο Πασχάλης Χαριζάνης, Ομότιμος Καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος παρουσίασε σε εκπαιδευτικό πρόγραμμα στο Κέντρο θέματα που αφορούν στην παραγωγή βασιλισσών με τεχνητή σπερματέγχυση και τη σημασία των βελτιωμένων βασιλισσών στην παραγωγή μελιού.

Κύριε Καθηγητά, θα μπορούσατε με απλά λόγια να μας εξηγήσετε τι είναι η τεχνητή σπερματέγχυση και πόσο σημαντική είναι για την παραγωγή καλής ποιότητας μελιού;

Η τεχνητή σπερματέγχυση (ΤΣ) είναι ένα απαραίτητο εργαλείο για την έρευνα στη μέλισσα και τη βελτίωση του γενετικού υλικού. Οι πρόοδοι στις τεχνικές και οι σχεδιασμοί του εξοπλισμού σε συνδυασμό με την γνώση στη βιολογία της μέλισσας την έχουν καταστήσει πρακτική και πολύ επιτυχή.

Βασίλισσες άριστης ποιότητας

Πώς βοηθά τον μελισσοκόμο η τεχνητή σπερματέγχυση;

Η ΤΣ μας δίνει τη δυνατότητα να παράγουμε βασίλισσες άριστης ποιότητας με τα επιθυμητά χαρακτηριστικά της περιοχής μας και εξασφαλίζει πλήρη έλεγχο των συζεύξεων. Μας δίνεται η δυνατότητα να κάνουμε συζεύξεις που δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν στη φύση. Όταν η διαδικασία γίνει σωστά, τότε παράγονται οι βελτιωμένες μητέρες (Breeder queens) που, με τη μέθοδο της βασιλισσοτροφίας, παράγονται μαζικά άριστες βασίλισσες για τους μελισσοκόμους. Δεν κάνουμε μαζική παραγωγή γονιμοποιημένων βασιλισσών με ΤΣ.

Πώς η εισαγωγή ξένων φυλών επηρέασε την κυπριακή μέλισσα;

Η κυπριακή μέλισσα επέζησε στον τόπο της για χιλιάδες χρόνια προσφέροντας στους κατοίκους της τροφή αλλά και την επικονίαση για τη διατήρηση του οικοσυστήματος. Αντιμετώπιζε τις σκληρές καιρικές συνθήκες της Κύπρου, τους εχθρούς και ασθένειες με επιτυχία γιατί ήταν προσαρμοσμένη σε αυτές.

Η εισαγωγή ξένων φυλών μελισσών στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια αλλοίωσε το γενετικό υλικό και εισέβαλλαν νέοι εχθροί και ασθένειες. Αλλοιώθηκε η καθαρόαιμη μέλισσα που αντιμετώπιζε όλα τα προβλήματα με ευκολία και είχε καλές αποδόσεις μελιού ακόμη και στις παραδοσιακές κυψέλες (τζιβέρτια). Στα σύγχρονα μελισσοκομεία βλέπαμε διώροφες και τριώροφες κυψέλες με πολύ μεγάλη παραγωγή μελιού.

Kαταστροφικές συνέπειες

Ποια προβλήματα δημιούργησε η εισαγωγή ξένων φυλών μελισσών στην Κύπρο;

Η εισαγωγή ξένων παθογόνων έχει καταστροφικές συνέπειες γιατί για να αντιμετωπισθούν, εφαρμόζονται φάρμακα μέσα στην κυψέλη με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται υπολείμματα στο παραγόμενο μέλι, άρα και υποβάθμιση της ποιότητάς του.

Οι ξένες φυλές δεν είναι προσαρμοσμένες στο ξηροθερμικό κλίμα της Κύπρου, αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τις σφήκες με αποτέλεσμα να καταρρέουν τα μελίσσια και να εκμηδενίζεται η παραγωγή μελιού. Οι ντόπιες μέλισσες θα έχουν και μεγαλύτερη παραγωγή και καλύτερη ποιότητα με λιγότερα φάρμακα.

Υπάρχουν φωνές διαμαρτυρίας που προτείνουν απαγόρευση εισαγωγών βασιλισσών μελισσών, προστασία και βελτίωση των εγχώριων φυλών όπως γίνεται σε άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε. και λαμβάνουν μέτρα προστασίας των τοπικών πληθυσμών όπως η Αυστρία, το Βέλγιο, η Πολωνία, η Σλοβενία, η Ισπανία και η Αγγλία.

Το Κέντρο «Μέλισσα Ζωή» προσφέρει μια νέα δυναμική καθώς με την τεχνητή γονιμοποίηση επισπεύδεται η αναπαραγωγή, βελτιώνεται το γενετικό υλικό των μελισσών και προστατεύεται η κυπριακή μέλισσα. Ποια η άποψή σας για το Κέντρο;

Ένα Κέντρο με τις νέες τεχνικές που χρησιμοποιεί, όπως ΤΣ, βασιλισσοτροφία, ειδικοί μελισσοκομικοί χειρισμοί, αναλύσεις μελιού κ.λπ., θα βοηθήσει να παραχθούν βελτιωμένες βασίλισσες κυπριακής μέλισσας, να τις διανέμει σε μελισσοκόμους για να διατηρούν δυνατά μελίσσια και προσαρμοσμένα στις δύσκολες καιρικές συνθήκες του νησιού. Θα παρακολουθεί την ποιότητα του παραγόμενου μελιού για να μπορεί να ανταγωνιστεί τα ξένα μέλια στο εσωτερικό και εξωτερικό της Κύπρου. Είναι ένα πολύ καλό ξεκίνημα και παράδειγμα προς μίμηση.